เรื่อง: ภาพลักษณ์ของแพทย์และเจตคติของประชาชนต่อวิชาชีพแพทย์, (วปอ.8636)
|
|
หมวดหมู่:
|
งานวิจัย
|
มิติ:
|
มิติสังคม/สังคมจิตวิทยา/Social-Psychology
|
พื้นที่/ขอบเขต:
|
ภายในประเทศ/Domestic/Local
|
ผู้เขียน:
|
วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร, พล.ต.คเชนทร์ นำศิริกุล, (วปอ.8636)
|
หน่วยงานเจ้าของ:
|
วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร
|
ปีที่พิมพ์:
|
2561
|
จำนวนหน้า:
|
|
การเปิดเผยข้อมูล:
|
สาธารณะ
|
|
บทคัดย่อ:
ก
บทคัดย่อ
เรื่อง ภาพลักษณ์ของแพทย์และเจตคติของประชาชนต่อวิชาชีพแพทย์
ลักษณะวิชา สังคมจิตวิทยา
ผู้วิจัย พลตรี คเชนทร์ น าศิริกุล หลักสูตร วปอ. รุ่นที่ ๖๑
แพทย์เป็นวิชาชีพที่ต้องรับผิดชอบชีวิตและสุขภาพของประชาชน ภาพลักษณ์ของ
แพทย์และเจตคติของประชาชนที่มีต่อแพทย์จึงมีความส าคัญ งานวิจัยนี้ได้ศึกษาภาพลักษณ์ของ
แพทย์และเจตคติของประชาชนต่อวิชาชีพแพทย์วิเคราะห์แต่ละประเด็นของภาพลักษณ์และเจตคติ
การวิจัยได้ศึกษาวิเคราะห์โดยใช้ตัวชี้วัดซึ่งได้แก่ภาพลักษณ์ในด้านต่างๆ และเจตคติของประชาชน
ต่อคุณลักษณะของแพทย์โดยปรับปรุงจากเกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมของแพทยสภา
พ.ศ.๒๕๕๕ โดยเพิ่มด้านความกล้าหาญเข้มแข็งเสียสละอดทนและมีวินัย ท าการศึกษาเปรียบเทียบ
ระหว่างแพทย์ต่างสังกัด และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะโรคในแต่ละสาขา ศึกษาข้อมูลจากประชาชน
ชาวไทยในกรุงเทพฯ ในความเห็นเกี่ยวกับแพทย์ไทยซึ่งได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพเวชกรรม
จากแพทยสภา เป็นงานวิจัยเชิงวิเคราะห์เปรียบเทียบ (Analytical Cross-Sectional Study) เพื่อหา
ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อภาพลักษณ์ของแพทย์และเจตคติของประชาชนต่อวิชาชีพแพทย์
เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามจากประชาชน ๔๐๐ คนโดยแบ่งเป็นเพศชาย ๒๐๐ คน และเพศหญิง
๒๐๐ คน เป็นผู้ใหญ่วัยเริ่มต้น (อายุ ๒๑ ปี ถึง ๔๐ ปี) และผู้ใหญ่วัยกลางคนอายุ (๔๑ ปี
ถึง ๖๐ ปี) อย่างละ ๒๐๐ คน เป็นผู้มีระดับการศึกษาต่ าและสูงกว่าระดับปริญญาตรีอย่างละ ๒๐๐ คน
วัดระดับความเห็นของประชากรกลุ่มตัวอย่างโดยใช้มาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) ของ Likert
ด าเนินการศึกษาระหว่างมกราคม ถึง มีนาคม พ.ศ.๒๕๖๒ วิเคราะห์ลักษณะและการกระจายตัวของ
ข้อมูลเชิงปริมาณโดยแสดงค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานโดยใช้ฮิสโตแกรม และ Normal
Distribution Curves และวิเคราะห์เปรียบเทียบค่าเฉลี่ย ของข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ T-test
โดยก าหนดค่านัยยะส าคัญทางสถิติที่ระดับ ๐.๐๕ ผลการศึกษาพบว่าประชาชนเพศหญิงเห็นด้วยน้อย
กว่าเพศชายต่อภาพลักษณ์ของแพทย์สังกัดกระทรวงสาธารณสุขในด้านความมีเกียรติศักดิ์ศรีน่านับถือ
สถานะทางสังคมสูงการมีรายได้ดีฐานะทางเศรษฐกิจดี และการมีความมั่นคงในอาชีพสถานภาพและ
รายได้ส่วนด้านเจตคติเพศหญิงเห็นด้วยน้อยกว่าเพศชายด้านมาตรฐานการตรวจวินิจฉัยดูแลรักษา
ผู้ป่วย ประชาชนที่เป็นผู้ใหญ่วัยต้นมีความเห็นด้วยต่อภาพลักษณ์ด้านบวกของแพทย์และเจตคติ
ต่อแพทย์ในระดับมากถึงมากที่สุด และมีความเห็นด้วยกับการที่แพทย์สังกัดกระทรวงสาธารณสุข
มีความปรารถนาต่อทรัพย์สินและผลประโยชน์จนอาจปฏิบัติผิดมาตรฐานวิชาชีพในระดับปานกลางถึงมาก
ในขณะที่ผู้ใหญ่วัยกลางคนมีความเห็นว่าแพทย์คลินิกและโรงพยาบาลเอกชนมีความสุขในชีวิตส่วนตัว
ในระดับมากถึงมากที่สุด ประชาชนที่มีระดับการศึกษาต่ ากว่าปริญญาตรีเห็นว่าแพทย์สังกัดกระทรวง
สาธารณสุขมีรายได้ดีฐานะทางเศรษฐกิจดีในระดับมากถึงมากที่สุด และแพทย์คลินิกและโรงพยาบาล
เอกชนมีเจตคติด้านคุณธรรมและจริยธรรมแห่งวิชาชีพ การสร้างเสริมสุขภาพของบุคคลชุมชนและ
ประชาชน และความกล้าหาญเสียสละอดทนและมีวินัยในระดับมากถึงมากที่สุด และยังเชื่อว่า
แพทย์ทหารและต ารวจมีรายได้ดีฐานะทางเศรษฐกิจดีในระดับมากถึงมากที่สุด ในขณะที่ประชาชนข
ระดับการศึกษาปริญญาตรีหรือสูงกว่ามีความเห็นด้านภาพลักษณ์และเจตคติต่ออาจารย์แพทย์ใน
ระดับที่ดีกว่า และมีความเห็นด้านภาพลักษณ์ของแพทย์คลินิกและโรงพยาบาลเอกชนด้านการ
มีความสุขในชีวิตส่วนตัวระดับมากถึงมากที่สุด แต่ให้คะแนนเจตคติต่อแพทย์คลินิกและโรงพยาบาล
เอกชนด้อยกว่า ประชาชนเห็นด้วยมากถึงมากที่สุดว่า แพทย์ทุกสังกัดมีความเฉลียวฉลาดระดับ
สติปัญญาสูง มีความรู้ความสามารถในด้านการแพทย์มีสุขภาพอนามัยส่วนบุคคลดีและมีความมั่นคง
ในอาชีพสถานภาพและรายได้ โดยมีความเห็นด้วยปานกลางถึงมากว่าแพทย์ทุกสังกัดมีความเชื่อมั่นใน
ตนเองสูง ด้อยในการปรับตัวและยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่น มีความทะนงตนขาดการเห็นคุณค่า
ของผู้อื่น และมีความทะเยอทะยานสูงต้องการเป็นผู้น าและมีชื่อเสียง อาจารย์แพทย์และแพทย์เอกชน
ถูกมองว่ามีรายได้ฐานะทางเศรษฐกิจดีในระดับมากถึงมากที่สุด แพทย์สังกัดกระทรวงสาธารณสุข
มีความรู้กว้างขวางในด้านอื่นนอกเหนือจากวิชาแพทย์ต่ ากว่าแพทย์จากสังกัดอื่น แพทย์คลินิกหรือ
โรงพยาบาลเอกชนเป็นแพทย์สังกัดเดียวที่ได้รับความเห็นในระดับมากถึงมากที่สุดว่ามีความสุขในชีวิต
ส่วนตัว มีภาพลักษณ์การใช้ชีวิตที่หรูหราและมีความสุขในชีวิตส่วนตัวมากถึงมากที่สุด อย่างไรก็ตาม
พบว่าระดับความศรัทธาในด้านคุณธรรมต่อแพทย์คลินิกและโรงพยาบาลเอกชนต่ ากว่าแพทย์สังกัดอื่น
ในภาพลักษณ์ด้านความมีเกียรติศักดิ์ศรีน่านับถือ สถานะทางสังคมสูง การมีศีลธรรมจริยธรรมดี
ปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบของสังคม และความมีจิตใจงามเสียสละชอบช่วยเหลือผู้อื่น โดยมี
ความเชื่อปานกลางถึงมากว่าแพทย์คลินิกและโรงพยาบาลเอกชนมีความปรารถนาต่อทรัพย์สินและ
ผลประโยชน์จนอาจปฏิบัติผิดมาตรฐานวิชาชีพ ในด้านเจตคตินั้น ประชาชนเห็นด้วยมากถึงมากที่สุด
ว่าแพทย์ทุกสังกัดมีคุณลักษณะทุกประการครบถ้วน ยกเว้นแพทย์คลินิกหรือโรงพยาบาลเอกชน
ที่มีความกล้าหาญเข้มแข็งเสียสละอดทนและวินัยด้อยกว่าแพทย์สังกัดอื่น แพทย์ผู้เชี่ยวชาญในสาขา
เฉพาะโรคส่วนใหญ่มีภาพลักษณ์ด้านบวกอยู่ในระดับมากถึงมากที่สุดซึ่งได้แก่ มีสถานะทางสังคมสูง
มีเกียรติศักดิ์ศรีน่านับถือ มีความเฉลียวฉลาดระดับสติปัญญาสูง มีรายได้ดีฐานะทางเศรษฐกิจดี
มีความรู้ความสามารถด้านการแพทย์ที่ตนท าเวชปฏิบัติอยู่ มีสุขภาพอนามัยส่วนบุคคลดี มีความ
มั่นคงในอาชีพสถานภาพและรายได้ และมีความเป็นไปได้น้อยถึงปานกลางที่จะมีความปรารถนา
ต่อทรัพย์สินและผลประโยชน์จนอาจปฏิบัติผิดมาตรฐานวิชาชีพ มีเฉพาะแพทย์โรคผิวหนังและ
แพทย์ศัลยกรรมตกแต่งที่มีภาพลักษณ์ความสุขในชีวิตส่วนตัวมากถึงมากที่สุด และแพทย์ศัลยกรรม
ตกแต่งเป็นสาขาเดียวมีชีวิตที่หรูหราใช้จ่ายอุปโภคบริโภคสินค้าบริการในระดับสูงมากถึงมากที่สุด
นอกจากนี้แพทย์รังสีวินิจฉัยและรังสีรักษา แพทย์โรคผิวหนัง และแพทย์ศัลยกรรมตกแต่งมีภาพลักษณ์
ด้านความมีจิตใจงามเสียสละชอบช่วยเหลือผู้อื่นด้อยกว่าแพทย์ในสาขาความเชี่ยวชาญอื่น แพทย์ผิวหนัง
และศัลยกรรมตกแต่งเป็นเพียงสองสาขาความเชี่ยวชาญที่มีภาพลักษณ์ด้านศีลธรรมจริยธรรม
ด้อยกว่าแพทย์ในสาขาความเชี่ยวชาญเฉพาะโรคอื่นอย่างชัดเจน เจตคติของประชาชนต่อแพทย์
ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะสาขาชี้ว่า แพทย์โรคผิวหนังศูนย์ความงามและเวชศาสตร์ชะลอวัยเป็นสาขาเดียวที่มี
คุณธรรมและจริยธรรมแห่งวิชาชีพด้อยกว่าแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาอื่น ส่วนแพทย์ศัลยกรรมตกแต่ง
และแพทย์ผิวหนังศูนย์ความงามเวชศาสตร์ชะลอวัยมีด้านความกล้าหาญเข้มแข็งเสียสละอดทนและ
มีวินัยน้อยกว่าแพทย์สาขาอื่น มีแพทย์ ๔ สาขาความเชี่ยวชาญได้แก่ แพทย์ศัลยกรรมตกแต่ง แพทย์
โรคผิวหนังศูนย์ความงามและเวชศาสตร์ชะลอวัย แพทย์รังสีวินิจฉัยรังสีรักษา และวิสัญญีแพทย์
ที ่มีการสร้างเสริมสุขภาพของบุคคลชุมชนและประชาชนด้อยกว่าแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในสาขาอื่นค
ส่วนแพทย์ศัลยกรรมสาขาอื่นๆ(ไม่รวม ออร์โธปิดิกส์) และพยาธิแพทย์ด้อยด้านการติดต่อสื่อสารและสร้าง
สัมพันธภาพ ผลการศึกษาวิจัยนี้ยืนยันความรู้สึกของประชาชนที่ให้คุณค่าและชื่นชมแพทย์ที่ดูแลรักษา
ชีวิตและอวัยวะของผู้ป่วย ป้องกันรักษาความเจ็บป่วยทุพพลภาพมากกว่าแพทย์ที่เน้นผลประโยชน์
ส่วนตัวเป็นหลัก การผลิตแพทย์ที่มีคุณภาพสูงทั้งด้านจริยธรรมและความรู้ทักษะทางวิชาชีพ
เป็นสิ่งจ าเป็นในการดูแลสุขภาพของประชาชนและพัฒนาระบบบริการสุขภาพแห่งชาติ
abstract:
ง
Abstract
Title Public Images of Medical Doctors and People’s Attitudes towards
Medical Practitioners
Field Social - Psychology
Name Major General Kachain Namsirikul, MD. Course NDC Class 61
Medical doctor is the professional practitioner who is responsible
for the life and health of the people. Public images of medical doctors and
people's attitudes towards medical practitioners are therefore important.
Public images of medical doctors and people's attitudes towards medical
practitioners were investigated and analyzed in details. The investigated areas
of public images were based on general social attributes and the people's
attitudes were based on Standard Practices of Medical Practitioners under the
Act and Regulations of the Medical Council of Thailand (2012) together with
the aspect of bravery, devotion and discipline. A comparative study among
doctors from different affiliations, as well as different medical and surgical
specialists was conducted. The data concerning personal opinions on Thai
medical practitioners were collected from sampling population in Bangkok. An
analytical cross-sectional study was employed to verify the relationships
between variable factors and public images of medical doctors and people's
attitudes towards medical practitioners. During January and March 2019, four
hundred volunteers with equal numbers of male and female, early (21-40
years) and middle (41-60 years) adulthood, bachelor degree or above and subbachelor educational levels, were included in the study. Likert’s Rating Scale
was used to measure the degrees of agreement. Descriptive statistics, normal
distribution curves, and t- tests for the difference of means were used with
p=0.05 as the level of significance. Females were less satisfied than males
with the images of doctors from Ministry of Health in the issues of prestige,
high social class and respect, high financial income and status, and job
stability. Females’ attitudes on the standard of treating diseases of doctors
from Ministry of Health were also less satisfactory comparing to that of males.
Early adults highly agreed with positive images and attitudes towards medical จ
doctors and moderately believed that doctors from Ministry of Health may
drop standards of practice for personal benefits. Whereas middle adults highly
agreed that private practice doctors were the happiest. Sub-bachelor people
strongly believed that doctors from Ministry of Health had very high income
and financial status and private practice doctors were the best in the aspects
of ethical moral, health promotion, bravery, devotion and discipline. They
also had strong opinion that army and police doctors were at very high
income and financial status. Meanwhile, people with higher levels of
education expressed stronger agreement on positive images and attitudes
towards doctors from medical schools. These highly educated people also
strongly agreed that private practice doctors were the happiest group in terms
of personal life but with lower favourable rates for other positive attitudes.
Conclusively, people highly agreed that medical doctors from all affiliates
were highly intelligent, competent in practice, healthy and hygienic, secured in
profession and financial income. Medical doctors were reputed with
moderately high agreement to have social images of high confidence, less
social adaptability and flexibility, egoistic manner and high ambitions for glory
and leadership. Doctors from medical schools and private practices were
assessed to have high income and financial status. Doctors from the Ministry
of Health were believed to have less non-medical knowledge comparing to
the other medical affiliates. Private practice doctors were outstanding in
several aspects. They are the unique medical affiliate that possessed high
level images of happy personal life with luxury and extravagant lifestyle.
However, they encountered lower approval rates for ethical moral, prestige,
honours, social discipline, social respect, kindness and devotion. Moderately
high levels of opinions were on the points that private practice doctors may
malpractice for personal financial benefits. In terms of people's attitudes
towards doctors, people agreed that doctors from all medical affiliates highly
achieved the Standard of Medical Practice under the regulations of the
Medical Council of Thailand. Three medical affiliates, except private practice
doctors, also comprised the aspects of bravery, devotion and discipline with
equally very high levels of people's agreement. Most medical and surgical ฉ
specialists embraced very high rate approval of social images in the aspects of
high social status, high prestige and social respect, high intelligence, high
financial income and status, decent medical knowledge and practice
competence, good personal health and hygiene, security in profession and
earning. People trusted that that was only low to moderate chances that most
medical and surgical specialists would malpractice for extra benefits. People's
opinions showed exceptions in dermatologists and plastic surgeons who
appeared to have the greatest personal happiness in life. Plastic surgeon was
the only type of specialist which was highly believed to enjoy a high-end and
luxury lifestyle. Comparing to all other medical and surgical specialties;
radiologists and radiotherapists, dermatologists, and plastic surgeons acquired
lower approval rates for kindness and devotion. Moreover, dermatologists and
plastic surgeons were the only two types of specialists which encountered
obvious lower rates of people's approval in the field of ethical moral. When
comparing people's attitudes towards medical and surgical specialists,
dermatologist was the only one to demonstrate lower approval rates on
ethics and moral. Plastic surgeons and dermatologists received less appreciation
on bravery, devotion, and discipline. Plastic surgeons, dermatologists, radiologists
and radiotherapists, and anaesthesiologists were rated for less contribution in
health promotion and community medicine. Other surgical specialists and
pathologists, excluding orthopedic surgeons, encountered less approval on
communication skills and relationships. The people's opinions on social images
and attitudes towards medical practitioners were confirmed in this study.
People highly praise and value doctors and medical practitioners who
primarily devote themselves to saving patients' lives, curing diseases and
preventing disabilities rather than providing cosmetic treatment for their own
financial benefits. The production of medical doctors and surgeons with high
quality in all aspects; including ethical moral, medical knowledge and
professional skills, is crucial and essential for the promotion of people's health
and the improvement of the standard of our National Health System.
